Data ostatniej aktualizacji: 17.05.2022
Ekopsychologia, jak można domyślić się na podstawie składowych elementów nazwy, stanowi zagadnienie badawcze z zakresu ekologii i psychologii. Jak powiedział kiedyś znany jamajski wokalista Bob Marley: „Niektórzy ludzie czują deszcz, inni po prostu stają się mokrzy” – tak w jednym obrazowym zdaniu można przedstawić istotę ekopsychologii. Innymi słowy – jest to niewidzialna nić porozumienia z naturą o dobroczynnym działaniu na nasz organizm. Poznaj teorie, które udowadniają, że matka natura wie, co dla człowieka jest najlepsze.
Jak odzyskać wewnętrzną równowagę i czerpać radość z każdego dnia? Zgodnie z teoriami ekopsychologii zbawienne w tym zakresie jest przebywanie na łonie natury. Wraz z dynamicznie postępująca nauką, rozwojem technologicznym oraz kolejnymi wynalazkami, człowiek stopniowo oddala się od natury. Proces ten jest różnie oceniany w zależności od wybranego nurtu, teorii czy punktu widzenia. Zdaniem ekopsychologów, postępująca cyfryzacja i globalizacja sprzyja postępującemu oddzielaniu instynktów, emocji i nieświadomości ekologicznej od tego, co dla ludzi powinno być najbliższe, czyli od otaczającej nas przyrody. A zatem nurt ekopsychologii promuje przede wszystkim zrównoważony rozwój, z którego korzyści może czerpać nie tylko człowiek, ale też sama planeta.
Spis treści:
- Ekopsychologia – na czym dokładnie polega?
- Na jakie aspekty ludzkiego życia wpływa teoria ekopsychologii?
- Najważniejsi przedstawiciele ekopsychologii
- Ekopsychologia – podstawowe zasady
Ten artykuł przeczytasz w 4 minuty.
Ekopsychologia – na czym dokładnie polega?
Ekopsychologia to nurt, który opiera się na podstawach psychologii i ekologii. Warto zastanowić się, co łączy te dwie, można by powiedzieć, zupełnie różne dziedziny. Ten zyskujący popularność ruch zawiera w sobie podstawy psychologii, głębokiej ekologii oraz elementy buddyzmu i taoizmu. Twórcy ekopsychologii zachęcają, by współczesnym problemom ludzkości przyjrzeć się z nieco szerszej perspektywy. Ich zdaniem, człowiek na każdym etapie swojego życia powinien wracać do korzeni, do których zawsze ma dostęp. Anthony de Mello, hinduski psychoterapeuta. mówił, że “gdy jesteś zbyt oddalony od natury, Twój duch usycha i umiera, ponieważ brutalnie oderwano go od jego korzeni”. W ten sposób zachęcał swoich pacjentów do obcowania z przyrodą, ponieważ wierzył, że ta relacja ma dla nich zbawienną moc.
Może Cię zainteresować: Uziemianie – grounding
Na jakie aspekty ludzkiego życia wpływa teoria ekopsychologii?
Ekopsychologia i zawarte w niej tezy dotyczące powrotu do korzeni i kontaktu z naturą, mogą mieć ogromny wpływ na poniższe aspekty naszego życia:
- aspekt psychologiczny o wymiarze moralnym, poprzez oddziaływanie ludzi na stan planety Ziemi,
- kondycja psychiczna i jej poprawa, dzięki kontaktowi człowieka z naturą,
- wsparcie terapii chorób cywilizacyjnych; leczenie powinno łączyć w sobie aspekt medyczny oraz obcowanie z przyrodą, po to by wzmocnić relację człowiek-natura,
- wzmacnianie określonych emocji, co ma pozytywny wpływ na więź człowieka z naturą.
Trwa promocja kursu z certyfikatem: Ekoterapia i ekologia medyczna
Najważniejsi przedstawiciele ekopsychologii
Pierwsze zapisy na temat ekopsychologii datowane są na lata 30. i 40. XX wieku. Zygmunt Freud w swojej książce „Cywilizacja i jej niezadowolenia” opisywał związek jednostki z otoczeniem. Również Robert Greenway w swoich esejach objaśniał koncepcję, według której „umysł jest naturą, a natura jest umysłem”. Pojęcie ekopsychologii po raz pierwszy zostało przez niego wykorzystane na początku lat 60. XX wieku.
W 1992 roku wydana została książka Teodora Roszaka „Głos Ziemi”. To właśnie Roszakowi przypisuje się rozwinięcie tego pojęcia oraz samej idei „ekopsychologii”. Autor ten wydał kilka książek, które trafnie opisują związek człowieka z przyrodą. Według przekonań Roszaka, natura ma znaczący wpływ na samopoczucie człowieka oraz kondycję jego stanu emocjonalnego. W tym samym okresie ekopsychologią zajmowali się również Mary Gomes i Allen Kanner. Z biegiem czasu, autorów, którzy poruszali temat związku człowieka z naturą przybywało, a nurt ekopsychologii do dziś zyskuje dzięki pracom swoich twórców coraz więcej „wyznawców”.
Przeczytaj: Moc lasu – Shinrin-Yoku
Ekopsychologia — podstawowe zasady
Twórcy ekopsychologii od początku zgodnie twierdzili, że stan emocjonalny człowieka uzależniony jest od jego relacji z Ziemią. Kluczową rolę odgrywa tutaj dialog, jaki odbywa się między psychologią i ekologią. Psychoterapeuci, którzy wykorzystują nurt ekopsychologii w terapii, zachęcają pacjentów do kontynuowania leczenia na łonie natury, np. podczas wspólnych spacerów po lesie. Dostrzeżenie tej niewidocznej linii porozumienia, która łączy te dwa światy w jedność, sprawia, że świadomość ludzi wzrasta. W ten sposób pacjenci przyjmują zasadę zrównoważonego rozwoju i zaczynają zwracać uwagę na stan Ziemi oraz przeciwdziałają niszczeniu naturalnego środowiska. Ekopsychologia ma na celu wzbudzenie „wzajemności środowiskowej”, która znajduje się w nieświadomości ekologicznej każdej istoty. Dlatego tak ważne jest to, by zaszczepić w każdym dziecku miłość do przyrody.
Według ekopsychologów ludzie i planeta Ziemia są samowystarczalni. Wystarczy, że człowiek „odkryje w sobie poczucie etycznej odpowiedzialności wobec planety”, z której zasobów będzie mógł w chwilach słabości czerpać uzdrawiającą moc.
Pomimo upływającego czasu, podstawowe założenia ekopsychologii wciąż są aktualne. Kolejne badania więzi pomiędzy człowiekiem a ziemią potwierdzają, że jest ona bardzo silna. Idąc dalej, ludzie dla własnego dobra powinni zaprzestać takich działań jak:
- stosowanie groźnych pestycydów,
- produkcja szkodliwego plastiku
- wycinki naturalnych terenów zielonych.
Im większa część współczesnego społeczeństwa zrozumie, że człowiek jest uzależniony od natury oraz że ta relacja jest korzystna dla obu stron, tym łatwiej będzie zrezygnować z nawyków, które wpływają na degradację planety. Trafnie określił ten związek Henry Beston, amerykański pisarz i przyrodnik, co może posłużyć za podsumowanie niniejszego artykułu: „Natura jest częścią naszego człowieczeństwa i bez świadomości tej boskiej tajemnicy człowiek przestaje być człowiekiem”.
Źródła:
- Roszak T., Głos Ziemi: Eksploracja Ekopsychologii. 1993 Probierz, Nowy Jork.
- Beston, Henry (2019) The Outermost House. Pushkin Press. ISBN13 (EAN): 9781911590149.
- Roszak T., Ekopsychologia: osiem zasad, opublikowane w miesięczniku „Dzikie życie” 4/154 2007 KWIECIEŃ 2007.
