Grzyby od wieków cenione są za ogromną różnorodność i bogactwo walorów smakowych. Warto jednak pamiętać, że niektóre z nich są niejadalne, a jeszcze inne wręcz trujące! W związku z tym, podczas grzybobrania, niezbędne jest doświadczenie i doskonała znajomość poszczególnych gatunków. Jeśli po zjedzeniu grzybów zauważymy niepokojące objawy zatrucia, takie jak ból brzucha czy nudności, nie powinniśmy ich bagatelizować.
Spis treści:
- Grzyby, na które trzeba uważać
- Jakie są objawy zatrucia grzybami?
- Po jakim czasie występują pierwsze objawy?
- Zatrucie grzybami – co robić?
- Objawy zatrucia u dzieci
- Jak uniknąć zatrucia grzybami?
- Mity na temat trujących grzybów
Ten artykuł przeczytasz w 5 minut.
Grzyby, na które trzeba uważać
Nie bez powodu najważniejszą zasadą każdego grzybiarza jest stwierdzenie: jeśli masz wątpliwości co do jakiegoś grzyba, nie zabieraj go ze sobą. Większość trujących grzybów ma pod kapeluszem charakterystyczne blaszki, których obecność jest dla nas znakiem, że tych okazów należy unikać. Największą uwagę powinniśmy zwrócić na trujące grzyby, które doskonale udają swoich jadalnych odpowiedników! Poniżej przedstawiamy trujące i niejadalne grzyby, które łatwo pomylić z ich jadalnymi odpowiednikami:
- goryczak żółciowy – przypomina borowika szlachetnego,
- borowik szatański – mylony z borowikami: purpurowym, żółtym, orawskim,
- muchomor jadowity – podobny do pieczarki polnej,
- muchomor czerwony – przypomina muchomora królewskiego,
- muchomor sromotnikowy – zbliżony wyglądem do kani,
- piestrzenica kasztanowata – mylona ze smardzem jadalnym,
- lisówka pomarańczowa – przypomina kurkę.
Wybrane dla Ciebie: Nasze kursy online
Jakie są objawy zatrucia grzybami?
Najczęstsze objawy zatrucia grzybami zwykle przypominają te, występujące przy infekcjach przewodu pokarmowego i niestrawności. Natężenie i rodzaj objawów stanowi wynik ilości toksyn, które dostały się do organizmu. W zależności od efektów, jakie wywołała toksyna, zatrucia dzielimy na:
- Cytotropowe – wpływają na narządy miąższowe, takie jak wątroba, nerki, śledziona i serce. Jest to najpoważniejszy rodzaj zatrucia i może doprowadzić do niewydolności wielonarządowej.
- Neurotropowe – wywołują objawy neuropsychologiczne, takie jak: halucynacje, zaburzenia widzenia, zlewne poty, ślinotok.
- Gastryczne – towarzyszą im problemy żołądkowo-jelitowe, a najczęstsze objawy to: bóle brzucha, mdłości, biegunka, wymioty, wzdęcia brzucha, gorączka.
- Nieswoiste – powodowane przez grzyby jadalne, które były np. nieodpowiednio przechowywane.
Podczas przygotowywania posiłków z grzybami należy zachować szczególną ostrożność. Toksyny zazwyczaj nie znikają podczas mycia i gotowania, a smak dania nie powie nam, że grzyb jest trujący.
Po jakim czasie występują pierwsze objawy?
Pierwsze objawy zatrucia grzybami występują zazwyczaj do 12 godzin po zjedzeniu. Czas, po jakim wystąpią zależy od takich czynników, takich jak :
- rodzaj i ilość zjedzonych grzybów,
- sposób obróbki termicznej grzybów,
- indywidualne cechy organizmu.
Zatrucie grzybami – co robić?
Jeśli po zjedzeniu potrawy z grzybami zaczynamy czuć którykolwiek z opisywanych wcześniej objawów, nie możemy tego lekceważyć. Należy jak najszybciej zapewnić konsultację lekarską. Zwłoka działa na naszą niekorzyść – toksyny mogą spowodować nieodwracalne zmiany w organizmie!
Podczas oczekiwania na pomoc medyczną powinniśmy sprowokować wymioty aby oczyścić żołądek. Niestety nie zawsze przyniesie to oczekiwany skutek ze względu na długi okres utajenia zatrucia niektórymi grzybami. Mimo to, zawsze należy zabezpieczyć wymioty, kał lub resztki jedzenia. Pomogą one zidentyfikować grzyba, który doprowadził do zatrucia.
Należy pamiętać również o tym, by osobie, u której podejrzewamy zatrucie grzybami nie podawać absolutnie żadnych płynów, ponieważ przyspieszają one dostawanie się toksyn do krwioobiegu.
Nie ma uniwersalnej metody leczenia zatrucia grzybami. Sposób postępowania zależy od gatunku grzyba, ilości zjedzonego posiłku oraz jest zawsze indywidualnie dobierany przez lekarza. Obecnie znamy odtrutki na niektóre rodzaje grzybów, np. muchomora sromotnikowego. Oprócz tego, zazwyczaj stosuje się:
- węgiel aktywowany,
- hemodializę,
- leczenie występujących objawów,
- wyrównanie równowagi kwasowo-zasadowej.
Objawy zatrucia u dzieci
Objawy zatrucia grzybami u dzieci są takie same jak u dorosłych jednak często postępują dużo szybciej. Zaburzenia żołądkowo-jelitowe, takie jak silna biegunka i wymioty, mogą doprowadzić do znacznego zaburzenia gospodarki elektrolitowej oraz odwodnienia organizmu. Właśnie dlatego, bardzo ważna jest szybka reakcja. Należy przede wszystkim spróbować wywołać wymioty, a następnie niezwłocznie udać się z dzieckiem do szpitala.
W przypadku dzieci, śmiertelna dawka toksyn z trującego grzyba jest naprawdę niewielka. Właśnie dlatego specjaliści doradzają, aby dzieci poniżej 7 roku życia w ogóle nie jadły grzybów.
Jak uniknąć zatrucia grzybami?
Aby uniknąć zatrucia grzybami polecamy trzymać się kilku zasad:
- zbieramy tylko dobrze znane nam gatunki,
- wybieramy wyłącznie dojrzałe i dobrze wykształcone grzyby – mniejsze okazy łatwo pomylić,
- nie zbieramy grzybów z blaszkami pod kapeluszem,
- okazy zbieramy do przewiewnych koszyków lub łubianek,
- grzyby obieramy i przygotowujemy tego samego dnia, w którym je zebraliśmy,
- nie podajemy grzybów dzieciom,
- nie zbieramy grzybów z zanieczyszczonych terenów,
- nie kupujemy grzybów z niepewnego źródła.
Mity na temat trujących grzybów
- Alkohol zapobiega zatruciu grzybami. Wręcz przeciwnie – płyny przyśpieszają dostawanie się toksyn do krwioobiegu.
- Grzyb nadjedzony przez owady lub ślimaki zawsze jest jadalny. Nie jest to prawda. Owady często mają dużą tolerancję na toksyny.
- Grzyby, które nie są gorzkie są jadalne. Trujące grzyby bardzo często mają delikatny smak i nie są gorzkie, np. muchomor sromotnikowy jest lekko słodki i łagodny w smaku.
- Cebula ciemnieje po przyłożeniu do niej trującego grzyba. Może się tak stać z powodu wydzielanej przez grzyby siarki, ale nie z powodu toksyn.
Mamy nadzieję, że dzięki naszemu poradnikowi będzie Ci łatwiej rozpoznać trujące gatunki grzybów oraz będziesz zachowywał czujność i rozwagę podczas szukania najpiękniejszych leśnych okazów. Powodzenia!
Przeczytaj także: Jak suszyć grzyby?
