Polskie regionalne nazwy grzybów

Pierwsza publikacja: Kazimierz Kopczyński, Maria Ławrynowicz, Monitoring Grzybów, Sekcja Mikologiczna PTB, M. Lisiewska i M. Ławrynowicz (red.), Poznań-Łódź, 2000

Data ostatniej aktualizacji: 05.01.2022

Spis treści:

1. Wstęp
2. Metody badań
3. Znajomość grzybów wśród badanych osób
4. Źródła informacji o grzybach
5. Zróżnicowane geograficzne nazw
6. Etymologia ludowych nazw grzybów
7. Wnioski

Ten artykuł przeczytasz w 6 minut.

Wstęp

Polska należy do krajów mikofilnych, gdzie grzyby zbiera się i spożywa ze szczególnym zamiłowaniem. Wobec skąpej do niedawna, popularnej literatury mikologicznej, a zwłaszcza barwnych atlasów, w wielu regionach naszego kraju dominowała wiedza tradycyjna i rodzime nazewnictwo grzybów. Wiele polskich nazw grzybów podaje Kluk (1805) korzystając w dużym stopniu z będących wówczas w użyciu nazw ludowych. Podaje on jednak najczęściej po jednej nazwie dla danego gatunku. Majewski (1894) zebrał nazwy ludowe grzybów funkcjonujące w różnych regionach Polski. Dla niektórych gatunków wymienił kilka takich nazw. Nazwy rodzajowe z różnych okolic Polski zebrał Rostafiński (1900). Z terenu Wielkopolski nazwy ludowe grzybów podaje Szulczewski (1932). ORŁOŚ (1971) wymienia także liczne nazwy ludowe. Najpełniejszy ich wykaz zawiera atlas Piłata (1977) w tłumaczeniu Orłosia. Gumińska  i Wojewoda (1985), przedstawiając około 800 gatunków grzybów, przyjmują polskie nazwy według źródeł wcześniejszych, ale proponują również nowe, zwłaszcza wtedy, gdy grzyb nie miał odpowiedniej polskiej nazwy. Są to zgodne z regułami nomenklatury dwuczłonowe nazwy odnoszące się do rodzaju i gatunku grzyba stosowane we współczesnej literaturze grzyboznawczej, np. Lisiewska  i Szmidt (1989).

W okresie powojennym analizą ludowych nazw grzybów zajęła się BartniNICKA-DĄBROWSKA (1964). Drogą wnikliwych studiów wykazała ona duże zróżnicowanie leksykalne w tej dziedzinie. Zebrała nazwy 70 gatunków grzybów z różnych okolic kraju. Stwierdziła występowanie obok nazw bardzo dawnych również i neologizmów w zakresie nazw grzybów. Po ponad 30 latach od ukazania się powyższej publikacji nasuwają się pytania. Czy ustalone przez autorkę nazwy nadal funkcjonują? Czy pogłębia się zauważony wówczas proces zanikania rodzimych nazw wskutek pojawienia się coraz liczniejszych wydawnictw poświęconych grzybom? Próbą odpowiedzi na powyższe pytania jest niniejsza praca.

Wszystkim osobom, które wypełniły ankiety, a także studentom Uniwersytetu Łódzkiego z kierunków: Pedagogika Specjalna oraz Biologia za pomoc w rozprowadzaniu ankiet składamy serdeczne podziękowania.

Sprawdź: Nasz sklep

Metody badań

Badania prowadzono w latach 1996-1998 metodą ankietową z załączeniem

atlasu LAUXA (1995). Głównym celem badawczym było poznanie funkcjonujących obecnie tradycyjnych nazw grzybów. Poza tym pytano w ankiecie o to, czy jest dany grzyb zbierany w okolicy i za pomocą jakich cech rozpoznawany, a także o wiek respondenta i źródło jego wiadomości o grzybach. Informacje te miały służyć zorientowaniu się w liczbie gatunków zbieranych na danym terenie, znajomości grzybów wśród badanych osób i źródła tej wiedzy.

W badaniach wzięło udział 86 respondentów; średnia wieku – około 44 lata. Najmłodszy uczestnik badań miał 16, a najstarszy 80 lat. W przedziale wiekowym 16-35 lat było 26 osób, 35-55 lat – 40 osób, powyżej 55 lat – 15 osób, zaś 5 osób nie podało swojego wieku. Respondenci byli mieszkańcami wsi i, w niewielkiej liczbie przypadków, mniejszych miejscowości położonych na ogół w pobliżu lasów. Badaniami objęto 20 województw według podziału administracyjnego Polski z 1975 roku (rys. 1):

1. bialsko-podlaskie  2. częstochowskie  3.gdańskie  4. kieleckie 5. łódzkie  6. opolskie  7. ostrołęckie

8. piotrkowskie  9. płockie  10. radomskie  11. rzeszowskie  12. sieradzkie  13. skierniewickie  14 . słupskie

15. suwalskie 16. szczecińskie  17. tarnobrzeskie 18. wałbrzyskie 19. włocławskie 20. wrocławskie

Powyższe liczby zastosowano dla oznaczenia województw, w których funkcjonują wybrane nazwy regionalne grzybów.

Znajomość grzybów wśród badanych osób

Badani rozpoznawali grzyby na podstawie barwnych fotografii poszczególnych gatunków grzybów w ich naturalnym środowisku. Zdjęcia z atlasu LAUXA (1995), które wykorzystano w niniejszych badaniach, odznaczają się wyższą jakością w porównaniu do słabszych technicznie barwnych plansz z atlasu ORŁOSIA (1953, 1957), którym posługiwała się BARTNICKA-DĄBKOWSKA (1964). Mimo dobrej jakości zdjęć nie zawsze można było jednoznacznie określić czy badani nie mylą pewnych gatunków. Dlatego trzeba wyraźnie zaznaczyć, iż np. w odniesieniu do borowika ponurego Boletus luridus Schaeff.: Fr. nie ma pewności czy wszystkie nazwy przyporządkowane temu gatunkowi zostały trafnie podane. Niektóre z tych nazw mogą odnosić się do piaskowca modrzaka Gyroporus cyanescens (Buli: Fr.) Quel, lub do maślaka pstrego Suillus variegatus (Swartz: Fr.) O. Kuntze. Miąższ wszystkich tych gatunków po dotknięciu lub przełamaniu sinieje albo błękitnieje. Pierwsze dwa gatunki nazywane są siniakiem, a maślak pstry zaśniadką. Prawdopodobnie wyniki badań BARTNICKIEJ-DĄBKOWSKIEJ (1964) też nie dadzą się jednoznacznie interpretować, zwłaszcza, że autorka zupełnie nie uwzględniła maślaka pstrego. Podobnie trudności mogły wystąpić u badanych z odróżnieniem szmaciaka gałęzistego Sparasis crispa (Wulf.): Fr., pięknoroga lepkiego Calocera viscosa (Pers.: Fr.) Fr. i gałęziaka żółtego Ramaria flava (Schaeff.: Fr.) Quel.

Dogłębna analiza wypowiedzi badanych osób oraz wcześniejsze obserwacje autorów niniejszej pracy wskazują na potrzebę prowadzenia badań z wykorzystaniem żywych okazów grzybów lub przynajmniej doskonałych zdjęć i wnikliwej dyskusji z osobami ankietowanymi. Stąd też wyniki badań zaprezentowane w tej pracy należy interpretować z pewną dozą ostrożności. W tym kontekście zauważyć również wypada, iż praca BARTNICKIEJ-DĄBKOWSKIEJ (1964), choć bardzo cenna pod względem językoznawczym, budzi pewne zastrzeżenia z punktu widzenia mikologicznego.

W niniejszych badaniach ankietowani rozpoznawali w załączonym atlasie średnio 19 gatunków grzybów, przy czym 23 osoby rozpoznawały nie więcej niż 10 gatunków, 30 osób rozpoznało 11-20 gatunków, 24 osoby- 21-30 gatunków, 4 osoby -31-40 gatunków, 1 osoba-41-50 gatunków i po dwie osoby rozpoznały liczbę gatunków w przedziale 51-60 i 61-70. Wiele osób podało cechy, na podstawie których odróżniają poszczególne gatunki podczas grzybobrania. Wypowiedzi ich świadczą o tym, że są dobrymi obserwatorami i że podawane przez nich nazwy regionalne rzeczywiście odnoszą się do gatunków prezentowanych w atlasie.

Czubajka kania Macrolepiota procera (Scop.: Fr.) Sing, nosi w woj. piotrkowskim regionalną nazwę indor. Charakteryzowana jest następująco: występuje na brzegu lasu sosnowego, ma biało-brązowy kapelusz „nakrapiany”, długi, cienki trzon z „kołnierzem”. W woj. płockim grzyb ten nazywany jest czubajką wyniosłą, zaś w skierniewickim gapą. Natomiast nazwa czubajka w woj. skierniewickim odnosi się do muchomora mglejarki Amanita fulva Sing. Cechy, za pomocą których charakteryzowano ten gatunek zwany w woj. sieradzkim, piotrkowskim i łódzkim panienką, są następujące: kapelusz brązowy z połyskiem (bądź kapelusz śliski), białe blaszki, długi, cienki trzon, bardzo miękki, grzyb bardzo kruchy.

Powyższe przykłady pokazują, że spostrzeżenia badanych osób dotyczące cech charakterystycznych poszczególnych gatunków bywają bardzo trafne i często właśnie nazwy ludowe powstają wskutek takich obserwacji.

Może Cię zainteresować: Prozdrowotne i odżywcze właściwości grzybów

Źródła informacji o grzybach

Większość badanych osób podała jako źródło informacji o grzybach rodziców i dziadków. Tylko 10 osób, co stanowi niewiele ponad 10% populacji, czerpało wiadomości o grzybach z atlasów i książek. Na lekcje biologii w szkole jako źródło informacji o grzybach wskazała 1 osoba. Tak więc znajomość grzybów wśród ludności wiejskiej oparta jest głównie na tradycji. Umiejętność rozpoznawania poszczególnych gatunków kształtuje się w kontakcie z żywą przyrodą podczas grzybobrania. Rodzice i dziadkowie uczą dzieci i wnuki tych gatunków, które sami poznali w podobny sposób.

Stan grzyboznawstwa w Polsce opisany przed ponad 30 laty przez BARTNICKĄ-DĄBKOWSKĄ (1964), mimo upływu czasu, prawdopodobnie niewiele się zmienił. Niniejsze badania nie upoważniają do wniosków uogólniających, ale wskazują, iż na obszarach badanych nadal rzadko korzysta się z literatury grzyboznawczej, mimo że jest ona teraz znacznie bardziej dostępna niż 30 lat temu. Ludność wiejska nadal zalicza poszczególne gatunki do jadalnych lub niejadalnych w oparciu o tradycję, a nie literaturę fachową. TEODOROWICZ (1928) wskazał np. na fakt uważania w Polsce za niejadalne purchawek, które cieszyły się już wówczas we Francji dużą popularnością jako przysmak, natomiast tęgoskóra pospolitego Scleroderma citrinum Pers, nazywanego truflą, uznawano w Polsce za gatunek jadalny, mimo że jest grzybem szkodliwym dla zdrowia. Badania niniejsze częściowo potwierdzają ten fakt. Także i dzisiaj purchawek zwykle się nie zbiera, tęgoskór pospolity jest natomiast zbierany, ale rzadziej, a nazwą trufel określono go tylko w woj. Skierniewickim.

Ludność wiejska zna w zasadzie jedynie te gatunki, które występują na danym terenie, stąd też w różnych regionach Polski znajomość poszczególnych gatunków jest niejednakowa. Tak np. płomykówka galaretowata Tremiscus helvelloides (DC.) Donk znana jest w woj. wałbrzyskim i nazywana szatańską kurką. Źródłem znajomości tego gatunku byli dla respondentów ich rodzice i znajomi. Dla szmaciaka gałęzistego Sparassis crispa, udało się ustalić nazwy regionalne tylko w woj. opolskim i szczecińskim.

Poszczególnych gatunków hub na ogół nie odróżnia się. W woj. opolskim jednak żółciak siarkowy Laetiporus sulphureus (Buli.: Fr.) Murr. zwany jest hubą brzozową, zaś lakownica spłaszczona Ganoderma lipsiense (Batsch) Atk. określana jest nazwą huba brązowa. Niektórzy respondenci w tym województwie podawali, iż korzystają z atlasów grzybów.

Można przypuszczać, że gdyby literatura grzyboznawcza częściej docierała na wieś, chociażby za pośrednictwem szkół i placówek kulturalno-oświatowych, ludność wiejska, zwłaszcza młodsze pokolenie, zainteresowałoby się także gatunkami grzybów, których dotychczas nie zbierali. Również niektóre łatwe do odróżnienia gatunki grzybów niejadalnych byłyby wówczas dostrzegane i być może nazywane w sposób charakterystyczny dla danego regionu.

Zróżnicowanie geograficzne nazw

Zróżnicowanie nazw grzybów w dialektach polskich, jak zauważa to BARTNICKA-DĄBKOWSKA (1964), jest bardzo duże. Stwierdza ona odrębności leksykalne pod tym względem w poszczególnych dzielnicach kraju. Badania własne potwierdzają wiele tych odrębności i wskazują równocześnie, że mimo upływu lat, wiele nazw ludowych, charakterystycznych dla danych regionów Polski, utrzymuje się niezmiennie.

Dla obszaru sieradzko-łęczycko-wieluńskiego wyodrębnionego przez BARTNICKĄ-DĄBKOWSKĄ (l.c.) charakterystyczną nazwą koźlarza babki Leccinum scabrum (Bull.: Fr.) S.F. Gray jest stojak, maślaka sitarza Suillus bovinus (L.) O. Kunze suchy wojtek, zaś gołąbka zielonawego Russula virescens (Schaeff.) Fr. siwka. Niniejsze badania potwierdzają funkcjonowanie wymienionych nazw na tym obszarze, z tym, że nazwa siwka podana tu została dla gołąbka modrożółtego Russula cyanoxan tha (Schaeff.) Fr., który to gatunek nie był uwzględniony w badaniach BARTNICkiej-Dąbkowskiej (I.C.).

Dla obszaru Śląska odrębnością leksykalną zaobserwowaną przez wymienioną autorkę jest nazwa muchota dla rodzaju Amanita.Badania niniejsze potwierdzają tę odrębność, a ponadto wskazują na istnienie charakterystycznej dla Śląska nazwy kurzawka podawanej dla purchawki chropowatej Lycoperdon perlatum Pers.: Pers. W innych rejonach kraju gatunek ten nazywany jest purchawką, pruchawą, purchawą lub purchawką polną.

Innymi charakterystycznymi nazwami ustalonymi przez BARTNICKĄ-DĄBKOWSKĄ (1964), a potwierdzonymi w badaniach ankietowych, są następujące nazwy: pępek dla maślaka zwyczajnego Suillus luteus (L.) S.F. Gray i babie uszy dla piestrzenicy kasztanowatej Gyromitra esculenta (Pers.: Fr.) Fr. na Mazowszu, kania dla czubajki kani Macrolepiota procera na Mazowszu i w Małopolsce, krowia gęba dla sarniaka dachówkowatego Sarcodon imbricatus (L.: Fr.) R Karst, w Wielkopolsce.

Związki leksykalne miedzy Wielkopolską i Małopolską obserwować możemy na przykładzie następujących nazw: kozak dla koźlarza babki Leccinum scabrum, podpieńki – nazwa podawana na określenie opieńki miodowej Armillariella mellea (Vahl.: Fr.) P Karst.

Zdarza się też, że dany gatunek określany jest tą samą charakterystyczną nazwą w odległych województwach. Przykładem może być nazwa wełniak podawana dla mleczaja wełnianki Lactarius torminosus (Schaeff.: Fr.) S.F. Gray w woj. włocławskim i opolskim, lub nazwa kozia broda podana dla szmaciaka gałęzistego Sparassis crispa zarówno przez respondentów z woj. opolskiego, jak i szczecińskiego.

Badania niniejsze wykazały również, że w różnych regionach kraju używa się tej samej nazwy na oznaczenie różnych gatunków grzybów. W woj. radomskim maślak zwyczajny Suillus luteus zwany jest pępkiem, zaś w woj. tarnobrzeskim nazwa ta podawana jest dla podgrzybka złotawego Xerocomus chrysenteron (Buli.) Quel. Borowik ponury Boletus luridus na Mazowszu i Śląsku zwany jest siniakiem, zaś w Wielkopolsce i na Mazowszu siniakiem nazywany jest podgrzybek brunatny Xerocomus badius (Fr.) Ktihn. ex Gilb. W woj. opolskim natomiast nazwą goryczak określa się zarówno goryczaka żółciowego Tylopilus felleus (Bull.: Fr.) P. Karst., jak i gołąbka wymiotnego Russula emetica (Schaeff.: Fr.) S.F. Gray. Nazwanie obu tych gatunków goryczakiem spowodował zapewne ich gorzki smak.

Interesującym zjawiskiem jest rozmaitość nazw używanych w zależności od regionu geograficznego na określenie tego samego gatunku grzyba. Niektóre te nazwy są do siebie podobne, ale wiele z nich jest zupełnie różnych, a każda oddaje inną charakterystyczną cechę danego gatunku. Bogactwo nazw ukazują przytoczone niżej przykłady.

Wybrane przykłady

1. Borowik ponury Boletus luridus Schaeff.: Fr. – siniak (2, 6, 9, 17, 18, 19), bagniak (8, 10, 12), luzak (5, 8, 19), podciech (8, 12), siniuch (19), grzyb świniak (19), podcieszki (12), pociech (5), podciec (11), pociecha (12), bagniuk (15), bagieniak (16), bagieniaczak (16), borowik (19), lesiak (13), łzawiak (8), hubek (80, dębiak (6), miodak (3), majcher (10), majcherek (10), atramentniak (19)
2. Borowik szlachetny Boletus edulis Buli.: Fr.- prawdziwek (3, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 12, 13, 14, 16, 18, 19, 20), prawdziwy (11, 12, 19), prawy (2, 15, 19), prawus (16, 19), prawak 919), prawdzik (19), prawdziwiec (19), prawik (6), grzyb sprawiedliwy (9)
3. Koźlarz babka Leccinum scabrum (Bull.: Fr.) S.F. Gray-kozak (4, 5, 6, 9, 10, 12, 14, 17), koźlarek (3, 8, 9, 12, 19), koźlak (5, 12, 16, 19), brzozak (3, 6, 8, 19), ko- źlar (10, 13, 19), koźlarek brązowy (8, 18), kozak siwy (8, 13), kozak biały (6, 10), babka (15, 19), stojak (8, 12), stojaczek (8), koziorek siwy (8), podbrzeźniak (15)
4. Podgrzybek brunatny Xerocomus badius (Fr.) Kiihn. ex Gilb.-siniak (5, 7, 12, 15, 19), czarny łepek (12, 18, 19), siniaczek (8, 15), sińce (8), grzyb kasztanowaty (9), dębiak (12), borowik sosnowy (12), podprawek (14), podprawdziwek (6), zajęczy prawy (2)
5. Maślak zwyczajny Suillus luteus (L.) S. F. Gray- maślak (wszystkie badane województwa), ślimak (2, 8, 15, 19), ślimok (6), maślak sosnowy (8), maślarz (9), pępek (10)
6. Maślak sitarz Suillus bovinus (L.) O. Kuntze-sitak (7, 8, 9, 12), sitek (4, 9, 13, 14), sitarek (10, 12), suchy wojtek (15, 12), sitówka (17), sitowiak (19), sitka 10), sitacz (19), sitarka (15), sitaczek (16)
7. Goryczak żółciowy Tylopilus fellus (Bull.: Fr.) P. Karst.- szatan (8, 10, 11, 13, 15, 19), zajęczy grzybek (10, 12), szataniak (19), grzyb szatański (19), gorzkówka (17), gorzkniak (19), goryczak (6), gorzkowiec (10)
8. Krowiak podwinięty Paxillus involutus (Batsch: Fr.) Fr.- olszówka (5, 7, 8, 9, 10, 12, 14, 16, 17, 18, 19, 20), krowia gęba (9, 19), krówka (8)
9. Czernidłak kołpakowaty Coprinus comatus (Mull.: Fr.) S. F. Gray- czernidlak (8, 10), sowa (18, 19), czerniak (19), czernidło (8), czernica (6), gnojówka (9), kołpak 919), kania jasna (12)
10. Czernidłak pospolity Coprinus atramentarius (Buli.: Fr.) Fr.- smolak (9)
11. Czubajka kania Macrolepiota procera (Scop.: Fr) Sing.- kania (1, 2, 6, 8, 9, 11, 12, 15, 16, 19, 20), sowa (5, 8, 10, 15, 10), kania ciemna (12), indor (8), gapa (13), baran (7), cyganka (8), czubajka wyniosła (9)
12. Muchomor mglejarka Amanita fulva Sing. – panienka (5, 8, 12), świeczka (4, 8), świeca (5), fifka (12), skoczka (17), parasolki (12), popielak (9), czubajka (13), mglejarka (6), muchomor brunatny (19)
13. Muchomor czerwony Amanita muscaria (L.: Fr.) Pers. – muchomor (prawie wszystkie badane województwa-oprócz 2), muchar (6), muchoty (2), truciciel (10)
14. Sarniak dachówkowaty Sarcodon imbricatus (L.: Fr.) P. Karst. – sarna (8, 10, 12, 17, 19), sarenka (5, 8, 10, 16), krowia gęba (12, 19), dachowiec (8)
15. Lejkowiec dęty Craterellus cornucopioides (L.) Pers.-kowal (10, 13), podkowy (10), czarna kurka (8), czarny korek (13), cyganki (12), czubajka (10)
16. Pieprznik jadalny Cantharellus cibarius Fr.- kurka (prawie wszystkie badane województwa – oprócz 11 i 17), kurza nóżka (9), kogutek (17), lisówka (11)
17. Tęgoskór pospolity Sclerodermacitrinum Pers, -bycze jajo (2, 4, 5, 8, 9, 10, 12, 19), pruchawka (1, 6, 15, 19), purchawka (20), purchawa912), purchawka kartoflana (6), trufel (13), wilcza tabaka (6)

Etymologia ludowych nazw grzybów

Nazwy ludowe zarejestrowane w niniejszych badaniach mają różnorodną etymologię.

Można wyróżnić nazwy oparte na:

• wrażeniach wzrokowych, barwie, np. zielonka, siwka, czerwonka, siniuch, złociak;
• zapachu, np. śmierdziuch, śmierdziel;
• smaku, np. goryczak;
• wrażeniach dotykowych, np. ślimok, tłuszczak, smalcówka, zamszak;
• zaobserwowanej symbiozie gatunku grzyba z określonym gatunkiem drzew, np. dębiak, brzozak, podbrzeźniak, modrzewiak, olszówka, jedlak;
• obserwacji miejsca, na którym grzyb najczęściej występuje, np. bagienniak, podpieńka, kłodak;
• porach roku lub stanach pogody, sprzyjających pojawianiu się pewnych gatunków, np. listopadówka, majówka, zimówka;
• podobieństwie do zwierząt i ich części ciała, np. koźlak, zajączek, krówka, krowia gęba, kurka, świnka, indor, sowa, kania, baran, sarna, kozia broda, kozie różki, bycze jaja, kurka wodna;
• skojarzeniach z roślinami, np. słoneczniki, purchawka kartoflana;
• przedmiotów codziennego użytku, np. świeczka, fifka, parasolki, kołpak, grzebienie;
• imion ludzkich, zawodów, narodowości itp., np. wojtek (suchy), dorotki, cyganka, kowal;
• sposobie wzrostu -gromadki (w skupieniach), taneczniczki (w kręgach).

Wnioski

1. Znajomość grzybów wśród badanej populacji, obejmującej 86 osób była zróżnicowana. Spośród 88 zaprezentowanych gatunków rozpoznawanych było od kilku do 65 (średnio 19 gatunków).
2. Ponad 90% respondentów czerpało wiadomości o grzybach od rodziców, dziadków, a tylko około 10% badanych wskazało na atlasy i książki jako źródło informacji o grzybach.
3. W objętych badaniami 20 województwach wystąpiło duże zróżnicowanie nazw grzybów. Dla 65 gatunków zarejestrowano 233 nazwy regionalne.
4. Dla 28 gatunków zebrano nazwy ludowe prawdopodobnie po raz pierwszy, dla pozostałych zaś zarejestrowano szereg nazw, które nie wystąpiły w dotychczasowych badaniach.
5. Z uwagi na pochodzenie, można wyróżnić typ nazw powstałych w wyniku obserwacji cech grzyba bądź też jego środowiska przyrodniczego i typ nazw-przenośni, które są zaczerpnięte z nazw zwierząt, roślin, przedmiotów codziennego użytku, imion ludzkich, zawodów, narodowości itp.
6. W badaniach nazewnictwa bardzo istotna jest obecność mikologa w celu jednoznacznej interpretacji wizerunku grzyba. Z niektórych odpowiedzi wynikało, że ich autor miał na myśli inny gatunek.
7. Potwierdziło się stwierdzenie BARTNICKIEJ-DĄBKOWSKIEJ (1964), że w języku potocznym funkcjonują nazwy jednowyrazowe, najczęściej rodzajowe oraz że z każdym pokoleniem ubożeje zasób nazw regionalnych, a ich miejsce zajmują nazwy wprowadzane w popularnych publikacjach.
8. Nazewnictwo ludowe grzybów może być wykorzystane jako jeden z elementów rozwijania zainteresowań mikologicznych u uczniów zarówno szkół podstawowych, jak i średnich. Nazwy regionalne wyrażają osobisty i emocjonalny stosunek do zbieranych i poznawanych grzybów, a równocześnie wskazują często na jakąś istotną poznawczo cechę danego gatunku.
9. Dotychczasowe badania regionalnych nazw grzybów nie były kompletne i wyczerpujące. Niniejsza praca stanowi skromny wkład do poznania tego zagadnienia i ukazuje równocześnie szerokie możliwości badawcze w tym zakresie. Istnieje potrzeba dalszych badań, obejmujących obszar całej Polski i uwzględniających znacznie większą liczbę gatunków grzybów.
10. Pilne staje się zebranie funkcjonujących jeszcze rodzimych nazw grzybów, przejawu tradycji i kultury ludowej. Potrzebna jest również kontrola czasem niefrasobliwego wprowadzenia nowych nazw grzybów, często obok już istniejących, przez tłumaczy literatury mikologicznej.

Literatura

1. BARTNICKA-DĄBKOWSKA B. 1964. Polskie ludowe nazwy grzybów. Prace językoznawcze 42. Zakł. Nar. im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków.
2. GUMIŃSKA B., Wojewoda W. 1985. Grzyby i ich oznaczanie. PWRiL, Warszawa.
3. Kluk K. 1805. Dykcyonarz roślinny. Warszawa.
4. LAUX H. 1995. Grzyby. Oficyna Wydawnicza MULTICO.
5. Lisiewska M., Szmid M. 1989. Przewodnik grzyboznawczy. Wyd. IV. PWRiL, Warszawa.
6. MAJEWSKI E. 1894. Słownik nazwisk zoologicznych i botanicznych polskich. Druk. Naskowski. Warszawa.
7. ORŁOŚ H. 1953. Atlas grzybów jadalnych i trujących. Wyd. II. PWRiL, Warszawa. ORŁOŚ H. 1957. Atlas grzybów jadalnych i trujących. Wyd. IV. PWRiL, Warszawa. ORŁOŚ H. 1971. Atlas grzybów leśnych. PWRiL, Warszawa.
8. PIŁAT A. 1977. Mały atlas grzybów. PWRiL, Warszawa.
9. ROSTAFIŃSKI J. 1900.Słownik polskich imion rodzajów oraz wyższych skupień roślin. Materiały do Historii Języka i Dialektologii Polskiej. Tom 1. Akademia Umiejętności, Kraków. Szulczewskj J. 1932. Rośliny w mianownictwie, przesądach i lecznictwie ludu wielkopolskiego. Lud. Tom XXXI.
10. TEODOROWICZ F. 1928. Dziwy świata grzybowego. M. Arct, Warszawa.