Widok z okna a powrót do zdrowia po operacji – na podstawie badań Rogera S. Ulricha

Data ostatniej aktualizacji: 13.09.2022

Bliski kontakt z przyrodą intuicyjnie kojarzy się ze spokojem, harmonią i wyciszeniem. Mieszkańcy dużych miast masowo wyjeżdżają w weekendy do pobliskich lasów, dolin czy jezior chcąc odstresować się po tygodniu pełnym obowiązków. Zależność między kontaktem z naturą a dobrym samopoczuciem została potwierdzona wieloma badaniami. Jeden z badaczy – Roger S. Ulrich poszedł jednak o krok dalej. Postanowił sprawdzić, czy widok z okna na naturalny krajobraz może przyspieszać rekonwalscencję po przebytej operacji. Wyniki badania opublikowano następnie w prestiżowym czasopiśmie naukowym “Science”.

Spis treści:

1. Terapeutyczny wpływ naturalnych widoków na pacjentów
2. Kim jest Roger S. Urlich
3. Jak zbadano reakcje pacjentów na widok ze szpitalnego okna?
4. Niezwykle ciekawe wyniki badań
5. Wnioski i rekomendacje z badań

Ten artykuł przeczytasz w 4 minuty.

Terapeutyczny wpływ naturalnych widoków na pacjentów

Według licznych badań prowadzonych w latach 70. XX wieku, zarówno Amerykanie, jak i Europejczycy, wykazują skłonność do pozytywnych reakcji na naturę, np. roślinność lub wodę (J.F. Wohlwill, 1976; E.H. Zube, D.G. Pitt, T.W. Anderson. 1975). Naturalne widoki mają przyczyniać się do niwelowania stresu, lepszej koncentracji i ogólnej poprawy samopoczucia. Również nowe badania wykazują, że istnieje pozytywna zależność między poziomem zadrzewienia a odczuwaniem stresu. Jak wykazało badanie dr Bin Jiang, optymalny poziom zadrzewienia to 30-40 procent, a widok natury jest skorelowany z niższym poziomem stresu i wyższym poziomem koncentracji (J. Green, 2014).

Na podstawie gruntownej metaanalizy dostępnych wyników badań w zakresie tego, jak krajobraz oddziałuje na fizyczne i psychiczne zdrowie człowieka, wykazano, że naturalny krajobraz przyrodniczy zwiększa skuteczność w radzeniu sobie ze stresem i zmęczeniem psychicznym oraz pozytywnie oddziałuje na ogólny dobrostan psychiczny (A. Abraham, K. Soimmerhalder, H. Bolliger-Salzamann, T. Abel, 2007). W jeszcze innym badaniu, udowodniono związek między więzią z naturą a psychofizycznym dobrostanem, co przejawia się m.in. wyższą samooceną osób o silnej relacji z naturą (R. Cervinka, K. Roderer, E. Hefler, 2012).

Bardzo ciekawą analizę przeprowadzili w 2009 roku holenderscy badacze, według których u pacjentów zamieszkujących powyżej 1 km od terenów zielonych odnotowano większe rozpowszechnienie 15 z 24 wziętych do analizy chorób (Mass, 2009).

Wyróżnić można jeszcze wiele badań, które udowadniają pozytywny wpływ obcowania z naturą na skuteczność terapii lub ogólny poziom zdrowia. Autorem szczególnie często cytowanych badań w tym zakresie jest Roger S. Ulrich.

Sprawdź: Nasze kursy online

Kim jest Roger S. Ulrich – autor badań dotyczących terapeutycznego wpływu przyrody?

Dr Roger S. Ulrich to profesor architektury na Chalmers University of Technology w Szwecji oraz adiunkt na Uniwersytecie Aalborg w Danii. Jest najczęściej cytowanym badaczem zajmującym się projektowaniem w obszarze opieki zdrowotnej. Jego badania obejmują m.in. takie zagadnienia jak wpływ liczby pacjentów w pokojach szpitalnych na przenoszenie infekcji, negatywny wpływ hałasu na stan zdrowia pacjentów i pracę pielęgniarek czy znaczenie obcowania z naturą w kontekście mniejszego odczuwania bólu i stresu wśród pacjentów. Autor udowodnił, że sam widok fotografii przyrody na szpitalnych ścianach pozwala obniżyć poziom bólu i stresu, jak również ciśnienie krwi. Jego badania wpływały i nadal wpływają na projekty budowlane szpitali na całym świecie.

Jak zbadano reakcje pacjentów na widok ze szpitalnego okna?

Celem badania przeprowadzonego przez Ulricha było określenie wpływu widoku natury na szybszy powrót do zdrowia i zakres stosowania leków przeciwbólowych i przeciwlękowych u pacjentów po zabiegu cholecystektomii, czyli usunięcia woreczka żółciowego. Szeroko zakrojone badanie przeprowadzono w latach 1972-1981 w szpitalu w Pensylwanii. Część badanych pacjentów wracała do zdrowia po zabiegu chirurgicznym w pokoju szpitalnym z widokiem na niewielki drzewostan, z kolei inni – z widokiem na ceglaną ścianę. Poza tym jednym aspektem, warunki pacjentów były niemal identyczne.

Pacjentów dobrano w 23 pary (łącznie 46 osób) na podstawie licznych czynników, takich jak płeć, wiek, waga czy rok operacji. Każda osoba z danej pary podobnych pod wieloma względami osób, miała jednak inny widok z okna. Analizie poddano liczbę i moc przyjmowanych każdego dnia leków przeciwbólowych oraz leków uspokajających. Badano również niewielkie, ale wymagające leczenia powikłania pooperacyjne (ból głowy, nudności), długość pobytu w szpitalu oraz ogólny przebieg powrotu pacjenta do zdrowia.

Niezwykle ciekawe wyniki badań

Jaki efekt badawczy przyniosły wieloletnie badania Ulricha? Choć może się to wydawać zaskakujące, odnotowano statystycznie istotne różnice między pacjentami mającymi widok na drzewa a pacjentami z widokiem na ceglaną ścianę. Pacjenci z widokiem na drzewa byli hospitalizowani średnio o niemal jeden dzień krócej niż osoby mające typowo miejski widok za oknem. Co więcej, średnia negatywnych notatek pielęgniarek u pacjentów z widokiem na ścianę wyniosła niemal 4 notatki na pacjenta (np. zdenerwowanie, płacz, brak motywacji), podczas gdy w grupie pacjentów z naturalnym widokiem negatywnych notatek było niemal cztery razy mniej.

Jak wspomniano, badano również dawkę oraz siłę leków przyjmowanych w okresie po operacji. W dniach 0-1 po zabiegu operacyjnym wycięcia woreczka żółciowego nie stwierdzono istotnych różnic, jednak w przypadku dni 2-5 po operacji, różnica była znacząca. Pacjenci z widokiem na drzewa dużo częściej otrzymywali słabsze leki przeciwbólowe, np. aspirynę, podczas gdy pacjentom z widokiem na ścianę częściej podawano silne, narkotyczne leki przeciwbólowe.

W zakresie drobnych powikłań pooperacyjnych, nie stwierdzono znaczących różnic, podobnie jak w przypadku leków przeciwlękowych. W tym drugim przypadku wpływ na taki stan rzeczy mogły mieć jednak wspomniane silne leki, powodujące senność i uspokojenie.

Przeczytaj także: Wpływ natury na zdrowie psychiczne

Wnioski i rekomendacje z badań

Na podstawie przeprowadzonych badań wyprowadzono oczywisty wniosek – projekty architektoniczne szpitali, jak również decyzje o tym, gdzie dany szpital zostanie wybudowany, powinny uwzględniać, pośród wielu innych czynników, jakość widoku z okien w pokojach pacjentów. Jak wykazano, naturalny widok z okna w porównaniu z monotonnym widokiem miejskim, może mieć działanie terapeutyczne, przejawiające się lepszym samopoczuciem pacjentów, krótszym pobytem w szpitalu oraz brakiem konieczności przyjmowania silnych leków przeciwbólowych.

Może Cię zainteresować: Ornitologia terapeutyczna – doświadczenia praktyczne z Warsztatów Ekoterapii 2022

Źródła:

1. Abraham A., Sommerhalder K., Bolliger-Salzmann H., Abel, T. (2007) Landschaft und Gesundheit. Das Potential einer Verbindung zweier Konzepte, Institut für Sozial- und Präventivmedizin, Bern.
2. Cervinka R., Röderer K., Hefler E. (2012) Are nature lovers happy? On various indicators of well-being and connectedness with nature, „Journal of Health Psychology”, nr 17(3), s. 379- 388.
3. Green J. (2014). Nature Is But Another Name for Health. Online: https://dirt.asla.org/2014/06/04/nature-is-but-another-name-for-health/
4. Ulrich R.S. (1984). View through a Window May Influence Recovery from Surgery. Science, New Series, Volume 224, Issue 4647; p. 420-421.
5. Ulrich R.S., Lunden O., Eltinge J.L. (1993). Effects of exposure to nature and abstract pictures on patients recovering from heart surgery, „Thirty-third meeting of the Society for Psychophysiological Research”, nr 30(7).
6. Wohlwill J.F. (1976). Human Behavior and Environment. Plenum. New York, vol. 1, p. 37-86.
7. Zube E.H., Pitt D.G., Anderson T.W. (1975). Landscape Assessment: Values, Perceptions and Resources. Dowden Hutchinson & Ros, Stroudsburg, p. 151-167.