Ostatnie dziecko lasu. Jak ocalić nasze dzieci przed zespołem deficytu natury. – Richard Louv

Data ostatniej aktualizacji: 30.11.2023

Książka nie tylko skłania do refleksji nad utratą fragmentu naszej tożsamości, ale także budzi nostalgię za beztroskimi zabawami z dzieciństwa, kiedy jedynym zmartwieniem było uniknięcie powrotu do domu na żądanie rodziców. Autor podkreśla, że człowiek stanowi integralną część natury i niezdolność do funkcjonowania poza jej obrębem. Jednak z treści książki wynika, że istnieje wiele możliwości, aby zapobiec temu, by nasze pokolenie stało się „ostatnim dzieckiem lasu”. Walka o ochronę przyrody staje się ważna nie tylko ze względu na samą przyrodę, lecz również dla zdrowia psychicznego, prawidłowego rozwoju emocjonalnego oraz dobrej kondycji fizycznej zarówno naszych dzieci, jak i nas samych.

Spis treści:

1. Co znajdziesz w książce
2. Warto przeczytać?
3. Ostatnie dziecko lasu. Jak ocalić nasze dzieci przed zespołem deficytu natury – dla kogo?
4. Podsumowanie

Ten artykuł przeczytasz w 4 minuty.

Co znajdziesz w książce

W swojej głęboko inspirującej książce Richard Louv rzuca światło na palący problem, który sam określa mianem „deficytu przyrody”. Ten zjawisko nie ogranicza się jedynie do zauważalnego trendu coraz rzadszego kontaktu dzieci z otaczającą przyrodą, ale sięga również ekstremalnych przypadków, gdzie młode pokolenie zupełnie traci z nią kontakt. Louv nieustannie podkreśla, że problem ten nie wynika tylko z nadmiernego czasu spędzanego przez młodzież przed ekranami telewizorów i komputerów. Wnikliwie analizuje również głębokie zmiany w systemie edukacyjnym, które skłaniają dzieci do bardziej scentralizowanych, miejskich form aktywności, nieprzychylnie zapatrzonych w naturalne otoczenie.

Jego spostrzeżenia obejmują także kwestie regulacji związanych z dostępem do terenów zielonych, które mogą ograniczać spontaniczne doświadczenia z naturą. Louv zauważa, że młodzież jest coraz bardziej napiętnowana za proste zabawy na podwórkach czy eksplorowanie natury, a nawet za wspólne wspinanie się po drzewach, działalność, która kiedyś była integralną częścią zdrowego rozwoju dziecięcej wyobraźni i aktywności fizycznej.

Dodatkowo autor przywołuje ważny aspekt obaw rodziców, którzy w obliczu współczesnych wyzwań społecznych, obawiają się pozwalać swoim dzieciom na swobodne eksplorowanie podwórek, parków czy innych obszarów przyrodniczych. Bezpieczeństwo, w tym przypadku rozumiane jako ryzyko związane z niekontrolowanym dostępem do otoczenia, wpływa na ograniczenie naturalnych możliwości dzieci do odkrywania i zdobywania doświadczeń w otoczeniu przyrodniczym.

Książka jest osadzona w realiach amerykańskich. Autor przytacza wiele badań naukowych oraz przykładów z codziennego życia amerykańskich dzieci i nastolatków. 

Warto przeczytać?

„Ostatnie dziecko lasu. Jak ocalić nasze dzieci przed zespołem deficytu natury?” autorstwa Richarda Louva jest zdecydowanie godną uwagi lekturą dla tych, którzy interesują się kwestią relacji między człowiekiem a przyrodą, zwłaszcza w kontekście współczesnego społeczeństwa. Nie jest to jednak pozycja na jeden wieczór. Głównie dlatego, że wiele jej fragmentów zmusza do głębszej refleksji. Książka ta jest szczególnie wartościowa z kilku powodów:

• Spojrzenie na „deficyt przyrody” – autor bada problem coraz rzadszego kontaktu dzieci z naturą, co określa mianem „zespołu deficytu natury”. Przez to spojrzenie ukazuje, jakie konsekwencje może mieć brak bliskiego związku z przyrodą dla rozwoju dzieci, zarówno fizycznego, jak i psychicznego.
• Propozycje rozwiązań – książka nie tylko identyfikuje problem, ale także proponuje konkretne rozwiązania. Richard Louv zachęca do podejmowania działań, zarówno na poziomie rodziny, szkoły, jak i społeczności lokalnej, aby przywrócić dzieciom zdrowy kontakt z naturą.
• Wpływ na wychowanie i edukację – książka ma potencjał zmienić sposób, w jaki myślimy o wychowaniu dzieci i organizacji edukacji. Autor wskazuje, jak istotne jest uwzględnienie elementów naturalnych w procesie nauki i rozwijania zdolności dzieci.
• Znaczenie przyrody dla zdrowia psychicznego – Louv podkreśla, że kontakt z naturą ma kluczowe znaczenie dla zdrowia psychicznego i emocjonalnego dzieci. Przekonuje, że naturalne otoczenie wpływa korzystnie na rozwój wyobraźni, kreatywności i ogólnego dobrostanu.
• Świadomość ekologiczna – książka może także zwiększyć świadomość ekologiczną czytelnika, ukazując, że ochrona przyrody i zachęcanie dzieci do korzystania z niej idą ze sobą w parze.

Jeśli więc zależy ci na zrozumieniu i przeciwdziałaniu „zespołowi deficytu natury” oraz na stworzeniu bardziej zrównoważonego społeczeństwa, ta książka może być dla ciebie inspirującą  lekturą.

Ostatnie dziecko lasu. Jak ocalić nasze dzieci przed zespołem deficytu natury – dla kogo?

Ta pozycja jest niezwykle istotna dla różnych grup społecznych, stanowiąc cenne źródło inspiracji.

Przede wszystkim, dedykowana jest każdemu rodzicowi, dla którego wychowanie dzieci w duchu świadomego kontaktu z przyrodą ma kluczowe znaczenie. Autor, wnikliwie omawiając temat „deficytu przyrody”, oferuje cenne wskazówki i spojrzenie na rolę rodzica jako przewodnika do odkrywania i szacunku dla otaczającego świata naturalnego. Ta książka staje się niezastąpionym kompendium wiedzy dla tych, którzy pragną wychowywać dzieci w bliskości z naturą, pomagając im rozwijać się w pełni i kształtować zdrową relację z otoczeniem.

Dla nauczycieli, zwłaszcza tych nauczających biologii, ta lektura staje się inspiracją do zmian w podejściu do edukacji. Louv zachęca do planowania ogródków przyszkolnych i modyfikacji programów nauczania, tak aby lepiej wykorzystywać potencjał, jaki kryje w sobie okoliczna przyroda. Ta książka stawia nauczycieli w roli architektów wiedzy, którzy mogą wprowadzić transformacje w sposób, w jaki uczniowie uczą się o środowisku naturalnym, integrując go w ich codzienną edukację.

Dla urzędników odpowiedzialnych za kształtowanie przestrzeni miejskiej ta książka staje się manifestem do działania. Zawarte w niej idee skłaniają do planowania i tworzenia przestrzeni publicznych bardziej przyjaznych dla przyrody. Louv przekonuje, że zieleń miejska jest kluczowym elementem dobrostanu społeczeństwa, a miasta powinny stawiać na naturalne środowisko, aby poprawić jakość życia mieszkańców.

Dla osób, które chciałyby angażować się w kreację swojego otoczenia, szczególnie poprzez projekty związane z Budżetem Obywatelskim, ta książka stanowi cenny przewodnik. Louv inspiruje do tworzenia projektów związanych z naturalną przestrzenią w mieście, zachęcając do aktywnego uczestnictwa w decyzjach dotyczących kształtu przestrzeni publicznej.

Podsumowanie

Louv podkreśla paradoksalną sytuację, w której mimo narastającej globalnej świadomości ekologicznej i ogólnego zaangażowania w sprawy ochrony środowiska, społeczeństwo paradoksalnie oddala się od natury. Jego przemyślane spostrzeżenia stawiają nas w obliczu konieczności ponownego zdefiniowania relacji między człowiekiem a przyrodą, w celu przywrócenia równowagi między technologią a naturalnym środowiskiem.

Podsumowując, jeśli zależy ci na przyszłości społeczności, twojego miasta, osiedla, szkoły, czy nawet na zdrowym rozwoju swoich dzieci, czy wnuków, ta książka staje się niezastąpionym narzędziem inspirującym do działań na rzecz lepszego zintegrowania człowieka z przyrodą. Im wcześniej zdobędziesz tę inspirację, tym skuteczniej będziesz mógł przyczynić się do tworzenia bardziej zrównoważonego i przyjaznego dla przyrody środowiska życia.